“Ik heb het te druk om mijn privacy te beschermen.
Het linkje naar hoe ik mijn zoekgeschiedenis op google kan wissen heb ik keurig opgeslagen, ongebruikt.
Ik heb het keurig opgeslagen bíj het keurig opgeslagen linkje over de Google do not track button. Die ik ook niet heb gebruikt.
Ze hebben goed gezelschap. Van nog veel meer linkjes, tips en waarschuwingen tegen Google en andere kolossen. Alle ongebruikte instrumenten om mijn persoonlijke leven te beschermen staan overzichtelijk bij elkaar.
Alles wat zich tegen mijn wil op mijn telefoon met elkaar aan het synchroniseren is heb ik nog steeds niet stopgezet en ik weet ook niet zeker of ik dat wel kan. Ik weet, ik voel, dat het gewoon doorgaat, ook terwijl ik hier sta te praten en ik verdring het.
En als ik eerlijk ben tegen mezelf heb ik de gewoonte opgegeven om bij online aankopen een werkadres op te geven en heb ik geen overzicht meer over de vele bekende en minder bekende aanbieders die nu weten waar ik woon.
Ik heb het te druk om mijn privacy te beschermen.
Of ik ben er te lui voor, net hoe je het bekijkt.
En ik denk niet dat ik de enige ben.
Ik weet dat ik niet de enige ben.
Vroeger zeiden Nederlanders dat zij privacy niet zo belangrijk vonden.
Nu zeggen ze dat ze privacy juist heel belangrijk vinden.
Ze doen er alleen nog steeds niets aan.
We zijn luie kinderen die jengelen dat grote overheden en nare bedrijven hen niet zo lastig moeten vallen.
Maar we komen niet in het geweer.
Sterker, in het geweer komen dat is echt nog een heleboel stappen verder. We zetten niet eens de eerste stap: een beetje solidair zijn met elkaar.
Ik kom heel soms op tv. Vorig jaar kwam ik wat vaker op tv. Op ontzettend bescheiden schaal kon ik een heel klein beetje proeven aan roem.
Waarom, vroeg ik me toen af, vond iemand het leuk om te twitteren waar ik op de trein stapte?
Waarom schreef iemand anders waar ik hardliep?
Waarom weer iemand anders wat ik at en waar?
Dat is niets vergeleken bij wat echte bekendheden moeten verduren. Van zoenpartij tot miskraam – alles mag verhandeld.
En wij jagen Albert Verlinde niet met pek en veren het land uit. Nee, we genieten. Of zien het als een guilty pleasure. Of iets dat erbij hoort. Of we gaan het lekker sociaal-cultureel duiden, een beetje tongue in cheek, als fenomeen. Of, nog het meest waarschijnlijk, we hebben er überhaupt geen gedachten over.
Eén vraag was onlangs relevant over het liefdesleven van de journaliste en de staatssecretaris: hadden zij door hun relatie op professioneel vlak iets gedaan of gelaten dat verkeerd was? En vooruit, zo ja, hoe erg was dat dan eigenlijk geweest?
Waaraan verdienden zij het dat de foto’s die een toerist met kennelijke vooruitziende en commerciële blik van hen had gemaakt tijdens een strandvakantie op de voorpagina van de grootste krant van Nederland stonden?
Over de vraag of de krant die moest publiceren ging de discussie nog wel even. Een beetje. Op rituele wijze. Niet te lang, niet te veel want we zijn al weer meer murw dan toen diezelfde krant een zwaargewond jongetje leegzoog om te vertellen over de vliegramp die – zonder dat hij het wist – zijn ouders het leven had gekost.
We hebben een dikke laag eelt op onze ziel.
Maar de maker, daar had ik het over, de maker van die strandfoto’s met de politicus en de verslaggeefster. Waarom hebben wij het niet over hem?
En wee de bekendheden die echt iets fout doen. De columniste Naema Tahir heeft verkeerde ideeën over persvrijheid . Haar partner Andreas Kinneging heeft gedreigd en zijn handen niet thuisgehouden toen Pownews-sterverslaggever Rutger Castricum hem thuis met draaiende camera overviel. Dreigen en je handen niet thuis houden, dat is fout.
En waar bekendheid al wordt gezien als afdoende excuus om álles over iemand naar buiten te brengen. Zo is bekend zijn én een fout maken, genoeg voor een vogelvrijverklaring. Genoeg voor Pownews om de aandacht te vestigen op je adres en telefoonnummer. Genoeg voor een Haags raadslid om die gegevens vervolgens lustig rond te twitteren. Voldoende voor anderen om dan te dreigen met bakstenen of erger.
Alleen van belang voor de actrice en de voetbalvrouw dit? Voor de journaliste en de staatssecretaris? Voor het excentrieke intellectuele koppel?
Iedereen is nu een beroemdheid.
Omdat we moeten demonstreren dat ons leven leuk is.
Vriendschap, liefde en seks zijn graadmeters voor die leukheid van het leven.
Vriendschap is het bewijs van jouw dronkenschap verspreiden.
Liefde is een post over hoe je iemands laatste verovering werd.
De onophoudelijke demonstratie van plezier is meedogenloos, niemand wordt gespaard.
We zijn niet alleen luie kinderen die jengelen dat zij met rust gelaten willen worden.
We zijn voyeurs die eisen dat zij zelf worden afgeschermd.
We zijn exhibitionisten die roepen dat niemand naar ze mag kijken.
Is er dan een grens bereikt nu de inbreuken steeds concreter worden, omdat ze steeds fysieker worden. Is er een grens bereikt nu het steeds vaker niet meer over e-mailadres of liefdesleven gaat maar over ons lichaam?
Het is niet helemaal nieuw. Er kwamen al veel lichaamsholtes en -sappen op tv. Dat op een commerciële zender ooit iemand voordeed hoe hij voordeed hoe hij zijn bevrediging kon halen uit een uitgeholde aubergine, behoort inmiddels tot onze nationale folklore, tot de historische canon van onze populaire cultuur.
Wie keek er op van het oermenselijke gesteun dat opsteeg uit Patty Brard toen zij zich in de badkamer van haar vakantiehuis op Ibiza met een klysma schoon liet spoelen, om ons daarna een blik te gunnen in de emmer met het residu?
Eet er iemand thuis op de bank nog een kaasblokje minder als op tv een borstkas wordt opengelegd of als een ons onbekende dame zich voor ons spreidt om ons frontaal en onbelemmerd de geboorte van haar kind te tonen.
Pas plaatste een facebookvriend van mij een foto van een opengevouwen luier met daarin poep van zijn zoontje.
Ik ben vergeten wat er nu precies was met de poep. Maar het was niet zomaar poep. Er was iets met de poep aan de hand. Iets bijzonders, iets positiefs ook. Was het de kleur? De substantie? De manier waarop de poep tot stand was gekomen? Ik weet het niet meer, maar wel dat het met enkele honderden anderen moest worden gedeeld.
Het kind zelf weet nog nauwelijks dat het bestaat, maar de roem van zijn uitwerpselen is hem ver vooruit gesneld.
Misschien wordt hij later wel bestuursvoorzitter bij de Rabobank, minister-president of nieuwslezer. Ik zal dan kunnen zeggen dat ik nog een van zijn vroegste én beste drollen nog onder ogen heb gehad.
Maar deze mensen doen het zelf. Hoe zit het met de onvrijwillige onthulling van het lichaam?
Iemands brein. Dat is wat iemand is, wíe iemand is. We hebben het vaak over het hart, als het over gevoelens gaat. Maar dat is niet veel meer dan een pomp. Nee, intiemer dan het brein kan het niet. En toch eigenden wij ons pas nog iemands brein toe. Jawel, om mee te leven en steun te betuigen, maar ook om te gruwelen en te speculeren en gewoon voor een praatje bij de koffie-automaat over de vraag die ook de voorpagina van het zo hoog aangeschreven NRC Handelsblad sierde: ‘Hoe houdt het brein van Friso zich?’
Er was een man onder een lawine gekomen. Een bekende man weliswaar. Maar geen mogelijke troonopvolger, niet eens een lid van het koninklijk huis. Een bekende man had een ski-ongeluk gehad, dat was het. Wie deed er níet mee aan de eindeloze bespiegelingen op onze prins in vegetatieve toestand? Wie bleef er eigenlijk wél van dat brein af? Welk recht hadden wij op dat brein? Waarom paste bij dat ongeluk geen stilte?
De krant denkt dat wij dit nieuws vinden als elk ander nieuws. Dat is denk ik ook zo. En als dat zo is, moeten media ook hun best doen om er zo gauw mogelijk achter te komen en het zo snel mogelijk te brengen.
Já, ik ben inmiddels ook opgevoed: transparantie boven alles en zo. We moeten eisen dat alle mogelijke informatie die op ons betrekking heeft naar boven en naar buiten komt. Overheden, bedrijven, NGO’s – de openheid kan niet groot genoeg. Maar dit ging over de gezondheid van iemand over wie wij niet gaan en die niet over ons gaat. Kunnen we sommige dingen niet wat minder nodig hoeven weten?
Anders verdienen we zelf niet veel beter.
En zie, we krijgen ook niet veel beter.
Ten minste niet als we terecht komen op de afdeling spoedeisende hulp van het VU-Ziekenhuis.
Wel eens naar de spoedeisende hulp gemoeten? Voor iets ergs? Of met iemand mee? Bang dat diegene het misschien wel niet zou redden, dat het te laat zou zijn…
Als we ineens ziek worden of gewond raken, als onze ademhaling stokt of als ons hart stopt, dan zijn we niets meer. We zijn hulpeloos, afhankelijk, overgeleverd, dan zijn we niets meer.
Het kan overweldigend zijn. De tocht erheen, misschien in de ambulance. De haast, de zorg, de adrenaline. Het verlies van controle. Alles intens waarnemen en toch, op de een of andere manier, niet goed zien en horen.
In die staat van chaos geven codes vertrouwen. De codes die – een beetje – geruststellen: chirurgisch blauw-groen en medisch wit. Dat zegt: dokter, verpleegkundige, staf, weten wat ze doen.
Er lijkt her en der verbazing te zijn dat het programma 24 uur tussen leven en dood tot zo veel protest heeft geleid. Er zijn toch vergelijkbare programma’s? Die verbazing is begrijpelijk, want we hebben het ver laten komen. Velen van ons zijn makke schapen geweest. We hebben geaccepteerd dat we overal worden gefilmd en door jan en alleman geregistreerd. Dat we worden afgeluisterd en doorgelicht. We hebben aanvaard dat de goeden onder de kwaden lijden.
En we doen het ook in het dagelijks leven elkaar aan.
Het móest kennelijk zo ver komen. Op ons kwetsbaarste moment begluren tv-producenten ons via verborgen camera’s. Ze kijken soms letterlijk ín ons lichaam. Het is aanranding.
Het zinnetje waarmee bestuursvoorzitter van het VU Elmer Mulder álles verraadde was dit, over de witte jassen waar de tv-makers in rondliepen: ‘Daar leer je van. Misschien zeg je achteraf: juist zij hadden een apart hesje moeten aantrekken.’
Ja, Elmer Mulder, denk je echt?
Daarin zit alle huichelarij. Wie dát niet tevoren bedacht, wilde het niet bedenken. Het VU wist wat het deed. Dáár zit de reden dat Mulder moet opstappen.
En als wij weer te lui worden om ons tegen de aanhoudende schendingen van onze privacy te verweren, kunnen we aan dit zinnetje denken om onze woede te verversen.”
